Hoe heurt het eigenlijk? De culturele verschillen bij zakendoen

Je Griekse collega houdt een presentatie die staat als een huis, en je complimenteert haar met een dikke duim omhoog. Foutje, bedankt! Wat bij ons een positief gebaar is, kan in andere landen een belediging zijn. Zo kunnen zelfs de meest doorgewinterde zakenreizigers onbedoeld flinke flaters begaan als ze de culturele nuances niet kennen. Dit geldt niet alleen voor intercontinentale reizen, maar ook binnen de grenzen van Europa. In deze blog neemt het team van Uniglobe Two Travel je mee in het belang van cultureel bewustzijn en hoe dit het succes van zakendoen beïnvloedt.
 

Waarom culturele intelligentie cruciaal is

Het begrijpen en respecteren van culturele verschillen is meer dan een kwestie van goede manieren; het kan bepalend zijn voor succesvol internationaal zakendoen. Richard Lewis, een vooraanstaande Britse taalkundige, verwoordt dit concept treffend in zijn boek "When Cultures Collide: Leading Across Cultures". Hierin introduceert hij een model dat culturen wereldwijd indeelt in drie typologieën, daarover schreven we al eerder een blog. Dit model is gebaseerd op zijn vele reizen, waarbij hij de culturele nuances van bijna 135 landen analyseerde.

De drie categorieën verklaren hoe mensen uit verschillende culturen communiceren, beslissingen nemen en interacteren. Een goed begrip van deze verschillen kan leiden tot betere communicatie, verhoogde samenwerking en effectievere onderhandelingen.
 

Voorbeelden uit de praktijk

Prachtig, die theorie, maar hoe kan dat eruitzien in de praktijk?
Hier volgen enkele praktische voorbeelden waarvan je er zeker een aantal zult herkennen.

1. Gebaren
   In veel westerse landen is een duim omhoog een teken van goedkeuring, maar in het Midden-Oosten en delen van Griekenland kan dit gebaar als obsceen worden beschouwd. Geef dus niet elke collega’s zo maar een ‘thumbs up’ na een succesvolle zakelijke presentatie. Voor je het weet heb je hem of haar zwaar beledigd.
2. Communicatiestijl
   Een stevige handdruk mag dan gangbaar zijn in Nederland of Duitsland, in een land als Japan wordt dergelijk fysiek contact vaak als te direct en soms zelfs als grof beschouwd. Daar is een respectvolle buiging meer gepast. Aan de andere kant vinden collega’s uit de Verenigde Staten je misschien wel onzeker of ontwijkend als je wat bescheiden bent.
3. Punctualiteit
   Ook de perceptie van tijd kan sterk verschillen. In veel westerse landen, zoals het Verenigd Koninkrijk en Duitsland, verwachten je zakenpartners dat je precies op tijd komt. In veel Latijns-Amerikaanse en Afrikaanse landen kan een meer 'flexibele' benadering van tijd normaal zijn, waarbij te vroeg komen zelfs als ongepast kan worden beschouwd.
4. Kledingvoorschriften
   In vrijwel alle zakelijke omgevingen wereldwijd verwacht men dat je formeel gekleed gaat, maar wat is precies formeel? In Nederland volstaat een pak met of zonder stropdas voor mannen, terwijl vrouwen een zakelijk pak of nette jurk dragen. In landen als Australië en Zuid-Afrika, waar de bedrijfscultuur wat informeler is en het klimaat vaak warmer, kan het zelfs acceptabel zijn voor mannen om korte broeken te dragen, mits deze netjes en formeel zijn. In streng islamitische landen, zoals Saudi-Arabië, gelden veel conservatievere normen. Mannen dragen er vaak een traditionele lange thobe of een westers pak, en vrouwen moeten zich bedekken met een abaya en een hoofddoek of niqab.
5. Het geven van geschenken
   In China en Zuid-Korea is het geven van een geschenk een gebruikelijk onderdeel van de zakelijke etiquette. Daarbij is het belangrijk dat je de geschenken met beide handen overhandigt, en dat je voorzichtig bent met het kiezen van het aantal items. Zo wordt het getal vier in veel Aziatische culturen geassocieerd met de dood. In andere landen, waaronder Zweden en Denemarken, is het juist ongebruikelijk – of zelfs ongepast – om iets te schenken in zakelijke situaties.

De rol van culturele intelligentie bij succesvolle zakenreizen

Culturele intelligentie stelt je niet alleen in staat om effectief te communiceren en te opereren in een diverse wereld, het stelt je ook in staat om met situaties om te gaan die potentieel ongemakkelijk of problematisch kunnen zijn. Onmisbaar, zeker wanneer je te maken hebt met internationale markten en culturen.

Meer weten?

Lees ook onze gouden tips voor internationaal zakendoen en waar we je meer vertellen over het model van Richard Lewis.